Punk – Μια γεύση από Ελλάδα
Το 1980 ξεκινούν και οι Stress. Οι Stress θα εμφανιστούν το 1982-83 σε μαγαζιά στην Πλάκα, στην Αρετούσα, στο Skylab, στη Σοφίτα. Στο πρώτο Punk Festival στην Αρετούσα, εκτός απ’ τους Stress, είχαν παίξει και οι Guilotine και οι Άουσβιτς. Τη δέυτερη φορά προστέθηκαν κ οι Ανυπόφοροι. Ο χώρος έκλεισε από την αστυνομία τον Μάϊο του 1983. Το κύριο μήνυμα των Stress ήταν μια κοινωνική τοποθέτηση αντιμιλιταριστικού χαρακτήρα. Κομμάτια όπως το Άγχος, το κομμάτι-καταγγελία για τα ψυχιατρεία Λέρος, το Στρατιώτη, “το σύστημα θα γίνει η ζωή σου” λένε στο Άβουλο Ον, το Athens’ Burning, που γράφτηκε το 1980 για την πορεία του Πολυτεχνείου για τον Κουμή και την Κανελλοπούλου. Στις συναυλίες θα ακούγονται διάφορες αντιδράσεις, θα ακούγονται από κάτω “Γιατί;”, θα κυριαρχεί αμεσότητα. Σε μια συναυλία στο Πνευματικό Κέντρο του Γκύζη, που διοργάνωνε ένας ιερέας, για να μιλήσει στην ταραγμένη νεολαία, “σε όλους τους περίεργους με τις ζώνες και τα καρφιά”, είχαν προσκληθεί και οι Stress: όταν έφτασαν διαπίστωσαν ότι είχε ήδη αρχίσει να πέφτει ξύλο με κουκουέδες. Μπήκαν από τα παράθυρα. Στο τρίτο κομμάτι ήρθε η αστυνομία. “Ποιος να κάτσει ν’ ακούσει τον παπά! Πέφταν αυγά, γιαούρτια πέφτανε… Γίνονταν γενική σύρραξη, χαμός: οι πανκς, φρικιά, ΜΑΤ, κουκουέδες… απ’ το παράθυρο μπήκαν οι Stress, απ’ το παράθυρο έφυγαν”.
Τον Απρίλιο του 1982, αποχωρεί από τους Stress ο Frank Panx και με μέλη από TVC και Video Games, σχηματίζονται οι Panx Romana. Πρωτοεμφανίζονται στο Κύτταρο Club και το 1984 συμμετέχουν στην πρώτη punk συλλογή με τίτλο Διατάραξη Κοινής Ησυχίας, στην οποία συμμετείχαν ακόμα οι Γενιά του Χάους, οι Stress, οι Γκρόβερ, οι Ex-Humans και οι Αδιέξοδο. Οι Panx Romana, οι οποίοι συνεχίζουν μέχρι σήμερα, έχουν ως κύρια θεματολογία τον αντιμιλιταρισμό. Ο πρώτος τους δίσκος κυκλοφορεί τον Απρίλιο του 1987 με τίτλο “Παιδιά στα όπλα”.
Οι Γενιά του Χάους πρωτοεμφανίζονται μαζί με τους Ex Humans στις 7/4/83 στη “Σοφίτα” ως ΑΝΤΙ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ και μετονομάζονται μέσα σ’ ένα χρόνο σε Chaos Generation. Στις αρχές του 1984 το σχήμα παίζει πλέον με τ’ όνομα Γενιά του Χάους και κυκλοφορεί την πρώτη κασέτα του με τους Αδιέξοδο, με τίτλο “Καλή Όρεξη”, “Πόλεμος γιατί;”, “Εκκλησία υποκρισία”, “Επιθανάτιος Ρόγχος”. Στις 14/11/86 παίζουν μαζί με τους SHRUBS(από Ολλανδία) και τους THE EX (επίσης από Ολλανδία) στο Club Αυτοκίνηση, όπου σημειώνονται επεισόδια με την περιφρούρηση. Ο πρώτος ομώνυμος δίσκος τους κυκλοφορεί το 1986, και το “Ρέκβιεμ” το 1989 που προοιωνίζει και τη διάλυση του γκρούπ. Από το 1983, οι Γενιά του Χάους παίζουν το τραγούδι “Μπασταρδοκρατία”, που θα γίνονταν ο ύμνος του ελληνικου πανκ.
Οι Ex-Humans σχηματίζονται το 1982, το ίδιο και οι VILLA 21 που δημιουργούνται από μέλος των Παρθενογένεσις και οι ΚΟΥΜΠΟΤΡΥΠΕΣ Α.Ε,, οι οποίοι κυκλοφορούν το 1982 το 7ιντσο με τίτλο “Η Καινούρια Επανάσταση”, το πρώτο πανκ 7ιντσο με ελληνικό στίχο.
Οι Αδιέξοδο κάνουν την πρώτη τους ζωντανή εμφάνιση τον Οκτώβριο του 1983 και την τελευταία στις 20 Απριλίου 1986. Αυτές οι συναυλίες δεν γίνονταν στον Πήγασο, το περίφημο κλαμπ που στέγαζε την ευρύτερη ανεξάρτητη σκηνή, γιατί οι ιδιοκτήτες φοβούνταν μήπως οι πανκς “τα σπάσουν”.
“Το κοινό στις συναυλίες ήτανε χύμα, με όλη την έννοια της λέξης. Πάνκηδες, μοικανοί, δεν υπήρχε κόσμος εκτός του πανκ, εκτός του είδους ας πούμε. Οι αναρχικοί ήταν πιο μεγάλοι σε ηλικία και το σνομπάρανε λιγάκι. Αλλά να’ τανε κόσμος εκτός του χώρου δύσκολα.”, αφηγείται ο Γιάννης Βενάρδης, ντράμερ των Αδιέξοδο. Οι “φάσεις” διοργανώνονταν απ’ τον ίδιο το “χώρο”, ο οποίος χώρος ήταν 200-300 περίπου άνθρωποι. Έπαιζαν κυρίως σε καταλήψεις. Κι αν κάποιες φορές έπαιζαν στο Rodeo ή στο Κύτταρο, θα τσακώνονταν για να βάλουν μέσα τους φίλους τους χωρίς εισητήριο. Όμως οι φίλοι τους ήταν το ίδιο το κοινό, όλο το κοινό. Και τελικά όταν έμπαιναν μέσα, “οι πάνκηδες ήταν μονίμως τελείως απένταροι, δεν έπαιρναν ούτε μια κοκα-κολα”.
Στις συναυλίες δεν υπήρχε τίποτα από μηχανήματα. Ούτε φώτα, ούτε ενισχυτές, τύμπανα αρχαία, ούτε κονσόλες, ούτε μόνιτορ. “Δηλαδή, όταν λέμε το ‘πανκ εδώ στην Ελλάδα’, ήταν πραγματικά ‘αλητεία’ φάση -με την καλή έννοια αλητεία, αλλά όταν παίρναμε δίσκους των Dead Kennedys και διάφορα άλλα αμερικάνικα γκρουπ λέγαμε: αμάν, αυτός παίζει με μπάσο που ούτε στα όνειρά μας δεν μπορούσαμε να το πάρουμε. Αυτοί είναι πλούσιοι, λέγαμε, πού τα βρήκαν αυτά!”.
Οι στίχοι, απ’ τη στιγμή που ακούγονταν, γίνονταν αμέσως συνθήματα. Πάντως ο στίχος “Εσείς την Τέχνη σας κι εμείς υποκουλτούρα”, δεν ακούστηκε ίσως ποτέ ζωντανά αλλά βγήκε παραέξω μέσα από κάποια περιοδικά που πλαισίωσαν για κάποιο διάστημα το κίνημα, όπως ο Ήχος και η Μουσική.
Υπήρχε ένα μαγαζί με ρούχα που λέγονταν Punk που αντηχούσε λίγο σαν το Sex του McLaren.
Το πανκ, όπως ήταν φυσικό γρήγορα συνδέθηκε με το αντιεξουσιαστικό κίνημα και οι πανκς έπαιζαν σε εκδηλώσεις κατά του στρατού, οικονομικής ενίσχυσης πολιτικών κρατουμένων και σε άλλες πολιτικές εκδηλώσεις.
Στα τέλη της δεκαετία γνωρίζει άνθιση το κίνημα των καταλήψεων στέγης και κάπου εκεί αρχίζουμε να μιλάμε για το DIY στην Ελλάδα.
Πρέπει να πούμε ότι το πανκ στην Ελλάδα, δεν εισήχθη ως μόδα απ’ το εξωτερικό, αλλά ότι γεννήθηκε ξανά, αποκτώντας τα δικά του χαρακτηριστικά, μουσικά και κοινωνικά. Αυτό που θα μπορούσε να πει κανείς σχετικά με τον ήχο, είναι ότι υπάρχουν κάποιες ιδιαιτερότητες σε σύγκριση με τον κλασσικό punk ήχο της πρώτης γενιάς του Λονδίνου. Πρόκειται για πιο βαρύ και σκοτεινό ήχο, περισσότερο μελαγχολικό και λιγότερο rock ‘n’ roll.
Εννοείται ότι η επιρροή της βρετανικής punk σκηνής και συγκεκριμένα περισσότερο της δεύτερης γενιάς και του λεγόμενου post-punk ρεύματος είναι υπαρκτή.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ονόματα άλλων συγκροτημάτων που σχηματίστηκαν τότε και συνέβαλλαν στη διαμόρφωση αυτού που ονομάζουμε σήμερα ελληνική πανκ σκηνή:
ANTI-TROPPAU COUNCIL, LAST DRIVE, METRO DECAY, Μαύρα ιδανικά, ΑΝΤΙ, Απόγνωση, Αρνάκια, Eκτός Ελέγχου, Τρύπες, Αντίσταση’84, Εναλλακτική Λύση, Σύγχιση, Αντίδραση, Αδιάφοροι, Γκούλαγκ, Χαμένα Ιδανικά, Χαοτική Διάσταση, Εν πλω, Ωχρα Σπειροχαιτη, Lost Bodies, Χαοτική Απειλή, Πορφύρια, Παρακμή, Ανωμαλία 18,
Κοινωνικά Απόβλητα, Αποσύνθεση, Ναυτία, Αντίστροφη Μέτρηση, Πανικός, Ξεχασμένη Προφητεία, Αρνητική Στάση, Deus Ex Machina, Απολίτιστοι, Βανδαλούπ…