Ανθρωπόκαινος: Επιστήμονες κήρυξαν την αυγή μιας νέας, τρομακτικής εποχής για τον πλανήτη

Η πιο πρόσφατη εισήγηση για την κήρυξη της νέας εποχής, έγινε επισήμως σήμερα από ομάδα εμπειρογνωμόνων στο Διεθνές Γεωλογικό Συνέδριο στο Κέιπ Τάουν.

Η έναρξη της νέας εποχής θα πρέπει να προσδιοριστεί περίπου το 1950 και ορίζεται από τη διασπορά ραδιενεργών στοιχείων σε όλο τον πλανήτη, έπειτα από τις δοκιμές πυρηνικών βομβών. Μια σειρά από άλλους κρίσιμους παράγοντες είναι η ρύπανση με πλαστικά και τα αέρια από σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Επισήμως, πάντως, διανύουμε την εποχή του Ολόκαινου που ξεκίνησε πριν από 11.500 χρόνια μετά τη λήξη της πιο πρόσφατης Εποχής των Παγετώνων. Αλλά η εντυπωσιακή επιτάχυνση των αλλαγών από τα μέσα του 20ου αιώνα, η αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η παγκόσμια μαζική εξαφάνιση ειδών και η μετατροπή της γης από την αποψίλωση των δασών, σηματοδοτούν το τέλος της εποχής όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί: « Η Γη έχει υποστεί δραματικές αλλαγές από την έναρξη της Ολόκαινου που πρέπει  πρέπει να δοθεί η θέση της στη νέα εποχή.»

«Η σημασία της Ανθρωποκαίνου είναι ότι θέτει σε διαφορετική τροχιά το σύστημα της Γης, της οποίας βέβαια είναι μέρος», δήλωσε ο καθηγητής Jan Zalasiewicz, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο του Leicester και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την Ανθρωπόκαινο (WGA), η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της το 2009.

Ο καθηγητής Colin Waters, γεωλόγος στη Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία και το WGA, είπε: «Το να είσαι σε θέση να εντοπίσεις ένα χρονικό διάστημα, λέει κάτι για το πώς ξεκίνησε ο απίστευτος αντίκτυπος στο περιβάλλον του πλανήτη μας. Η έννοια της Ανθρωποκαίνου καταφέρνει να προσελκύσει όλες αυτές τις ιδέες της περιβαλλοντικής αλλαγής μαζί.»

Ο καθηγητής Chris Rapley, επιστήμονας του κλίματος στο University College του Λονδίνου και πρώην διευθυντής του Μουσείου Επιστήμης του Λονδίνου, δήλωσε: «Η εποχή της Ανθρωποκαίνου σηματοδοτεί μια νέα περίοδο κατά την οποία οι συλλογικές δραστηριότητές μας, κυριαρχούν στο πώς λειτουργεί ο πλανητικός μηχανισμός».

«Δεδομένου ότι ο πλανήτης είναι το σύστημα υποστήριξης της ζωής – είμαστε ουσιαστικά το πλήρωμα ενός τεράστιου διαστημόπλοιου – και η παρεμβολή μας στη λειτουργία του σε αυτό το επίπεδο και με αυτή την κλίμακα, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Αν εσείς ή εγώ αποτελούσαμε το πλήρωμα σε ένα μικρότερο διαστημόπλοιο, θα ήταν αδιανόητο να παρεμβαίνουμε στα συστήματα που μας παρέχουν τον αέρα, το νερό, την τροφή και τον έλεγχο του κλίματος. Αλλά η στροφή στην Ανθρωπόκαινο μας λέει ότι παίζουμε με τη φωτιά, μια δυνητικά απερίσκεπτη συμπεριφορά που είναι πιθανό να μας κάνει να μετανιώσουμε.», καταλήγει ο Rapley .

Για να οριστεί μια νέα γεωλογική εποχή, θα πρέπει να υπάρξει ένα κομβικό σημείο σε παγκόσμιο επίπεδο που θα μείνει ανεξίτηλο στο μελλοντικό γεωλογικό αρχείο. Για παράδειγμα, η εξαφάνιση των δεινοσαύρων 66 εκατ. χρόνια πριν, στο τέλος της Κρητιδικής εποχής, ορίζεται από τη διασπορά ιριδίου σε όλο τον κόσμο μετά τη σύγκρουση μετεωρίτη με τη Γη.

Για τη νέα εποχή, ο καλύτερος υποψήφιος για μια τέτοια στιγμή είναι τα ραδιενεργά στοιχεία από δοκιμές πυρηνικών βομβών. Όμως δεν είναι ο μόνος παράγοντας: Kάποια είδη του ζωικού βασιλείου έχουν με την ανθρώπινη βοήθεια εξαπλωθεί πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Τα κοτόπουλα είναι σοβαρός υποψήφιος για τη θέση του ορυκτού που θα ορίζει τη νέα εποχή για τους γεωλόγους στο μέλλον. Από τα μέσα του 20ου αιώνα, έχουν γίνει τα πιο κοινά πουλιά στον κόσμο. Υπάρχουν απολιθωμένα σε χιλιάδες χώρους υγειονομικής ταφής και στις γωνίες του δρόμου σε όλο τον πλανήτη ενώ είναι πολύ μεγαλύτερα και έχουν διαφορετικό σκελετό από τους προγόνους τους.

Η ανθρώπινη δραστηριότητα που θεωρείται στοιχείο για τη νέα εποχή ώθησε τους ρυθμούς εξαφάνισης των ζώων και των φυτών πολύ πιο πάνω από το μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Η Γη βρίσκεται σε τροχιά που θα επιτρέψει να εξαφανιστούν το 75% των ειδών στους επόμενες αιώνες, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις. Επιπλέον αύξησε τα επίπεδα θέρμανσης του κλίματος του πλανήτη και έχει αποθέσει τόσο μεγάλες ποσότητες πλαστικού στους ωκεανούς και τους υδάτινους πόρους που τα σωματίδια είναι πλέον παντού και θα αφήσουν αναγνωρίσιμα απολιθώματα για τις μελλοντικές γενιές. Τέλος, διπλασίασε το άζωτο και το φώσφορο στα εδάφη με τη χρήση λιπασμάτων, κάτι ίσως να είναι η μεγαλύτερη επίδραση στον κύκλο του αζώτου που έχει συμβεί στα τελευταία 2,5 δισ. χρόνια.

Οι 35 επιστήμονες στο WGA – οι οποίοι ψήφισαν επίσημα τον ορισμό της Ανθρωποκαίνου, θα περάσουν τώρα τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια προσπαθώντας να προσδιορίσουν τα πιο σημαντικά και ευκρινή σήματα της νέας εποχής και να καταλήξουν στην τοποθεσία που θα οριστεί το σημείο έναρξης της νέας εποχής. Μόλις συγκεντρωθούν τα στοιχεία, θα υποβληθεί επισήμως η θέση τους προς τις στρωματογραφικές αρχές και τότε, η Ανθρωπόκαινος μπορεί να υιοθετηθεί επίσημα μέσα σε λίγα χρόνια.

Mε πληροφορίες από Guardian και Science Magazine